Ο ζεόλιθος στην υδροπονία | Zeolife.gr
Ο ζεόλιθος στην υδροπονία | Zeolife.gr

Η υδροπονία είναι μια πανάρχαια μέθοδος καλλιέργειας γεωργικών προϊόντων που πραγματοποιείται με την απουσία εδάφους και χώματος. Τα μη-υδρόβια φυτά αναπτύσσονται με τις ρίζες τους μέσα σε ένα πλήρως ανόργανο μέσο, όπου οι ρίζες τους τροφοδοτούνται με ένα θρεπτικό διάλυμα. Με απλά λόγια, τα φυτά μεγαλώνουν μέσα στο νερό όπου προστίθενται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Οι ρίζες των φυτών πλέουν στο νερό ή σε ένα υπόστρωμα από «βοτσαλάκια» από το οποίο διέρχεται διαρκώς νερό.

Στην αρχαία Αίγυπτο, στην Μεσοποταμία, στην εποχή των Αζτέκων, ακόμα και στους περίφημους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της υδροπονίας.

Στη σύγχρονη εποχή η υδροπονία κερδίζει διαρκώς έδαφος, αφού είναι πλέον αναγνωρισμένο ότι είναι η πιο οικονομική μέθοδος από άποψη κατανάλωσης νερού και θρεπτικών στοιχείων (λιπασμάτων) από τα φυτά, δίνοντας τη δυνατότητα να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή. Δαπανηρές διαδικασίες όπως η αναζήτηση και απόκτηση γης με κατάλληλο έδαφος, η προετοιμασία του εδάφους και ο έλεγχος ασθενειών και ζιζανίων μειώνονται δραματικά. Επιπλέον τα φυτά μπορούν να «φυτεύονται» σε πολύ κοντινότερη απόσταση το ένα από το άλλο και ο καλλιεργητής έχει μεγαλύτερη απόδοση σε μικρή έκταση γης.

Ο ζεόλιθος στην υδροπονία | Zeolife.gr
Ο ζεόλιθος στην υδροπονία | Zeolife.gr

Η σχέση του ζεόλιθου με τη NASA

Τη δεκαετία του ’90 η NASA (Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος) εισήγαγε την ιδέα της ζεοπονικής καλλιέργειας, η οποία είναι υδροπονική καλλιέργεια με βάση το ζεόλιθο. Η NASA δημιούργησε ένα υπόστρωμα που αποτελείται κυρίως από κλινοπτιλόλιθο, προσθέτοντας δολομίτη και απατίτη και χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στο διαστημικό σταθμό MIR. Για τη ζεοπονική καλλιέργεια χρησιμοποιείται μόνο το ειδικό υπόστρωμα ζεόλιθου και νερό. Ο ζεόλιθος χρησιμοποιήθηκε για την ιοντο-ανταλλακτική του ιδιότητα καθώς και για την συγκράτηση και σταδιακή απόδοση των θρεπτικών συστατικών στα φυτά. Οι πρώτες ζεοπονικές καλλιέργειες που έγιναν στο διάστημα αφορούσαν ρίζα ραπανάκι και σιτάρι. Η επιτυχής μέθοδος της ζεοπονίας είχε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην τροποποίηση της υδροπονικής καλλιέργειας.

Ο φυσικός ζεόλιθος είναι ένα εδαφοβελτιωτικό ορυκτό που δημιουργήθηκε μέσα από φυσικές διαδικασίες εκατομμυρίων ετών, ενώ οι ιδιότητες και εφαρμογές του είναι τόσο σημαντικές που πολλοί τον χαρακτηρίζουν θαυματουργό. Αυτό που τον κάνει πολύτιμο είναι ότι ο ζεόλιθος είναι ένα από τα λίγα φυσικά υλικά που είναι αρνητικά φορτισμένα με κρυσταλλική δομή η οποία έχει αμέτρητες κενές θέσεις. Έχει δηλαδή αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο και συνεπώς τραβάει τα θετικά φορτισμένα σωματίδια που είναι όλα τα θρεπτικά στοιχεία. Έτσι τα συγκρατεί και τα απελευθερώνει σιγά-σιγά στα φυτά, συμβάλλοντας στην ομοιόμορφη θρέψη τους, αποκλείοντας τα θρεπτικά αυτά στοιχεία να παρασυρθούν από την περιοχή της ρίζας του φυτού. Εκτός από ιόντα, ο ζεόλιθος, μπορεί και δεσμεύει εύκολα και μόρια νερού στους πόρους του, έως και 30% του βάρους του. Οι γεωλόγοι λόγω αυτής της ιδιότητας του τον έχουν χαρακτηρίσει και ως ρεζερβουάρ νερού για τα φυτά. Επίσης εμπλουτίζει το διάλυμα με Ασβέστιο, Μαγνήσιο, Κάλιο και Σίδηρο, στοιχεία τα οποία εμπεριέχονται στο ζεόλιθο ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται και θεαματική βελτίωση του ριζικού συστήματος των φυτών. Παράλληλα με την αύξηση της διατήρησης των θρεπτικών συστατικών και τη μείωση των απωλειών τους, παρατηρείται η μείωση των αναγκών σε λιπάσματα κατά 50% αφού ο ζεόλιθος δημιουργεί μια ανανεώσιμη και ισορροπημένη πηγή παροχής θρεπτικών συστατικών στο ριζικό σύστημα των φυτών, ενώ απαλλάσσει από τις βλαβερές και πολυέξοδες χημικές επεμβάσεις.

Οι μοναδικές ιδιότητες του φυσικού ζεόλιθου τον καθιστούν ένα εξαιρετικό μέσο για την ανάπτυξη των φυτών και την απάντηση στα μεγάλα προβλήματα της σύγχρονης γεωργίας. Λόγω της προόδου που έχει σημειωθεί στην ανάπτυξη της υδροπονίας, δεν υπάρχει πια αμφιβολία ότι η εφαρμογή των ζεολιθικών υποστρωμάτων θα χρησιμοποιηθεί εκτενώς στη βιομηχανία ανάπτυξης των φυτών κατά τα επόμενα χρόνια.

Άρθρο του Νίκου λυγερού για τη ζεοπονία

Παρόμοια άρθρα